red. Aleksandra Sęk

➔ Percepcja słuchowa – identyfikowanie obiektów dźwiękowych z otoczenia, na
podstawie charakterystycznych dźwięków.

➔ Słuchanie – fizjologiczny odbiór bodźców słuchowych, które możliwe jest dzięki
analizatorowi słuchu. Słuchanie polega na skupieniu uwagi słuchowej na dźwięku,
który dobiega z otoczenia. Sami skupienie uwagi na bodźcu słuchowym nie jest
jednoznaczne z identyfikowania dźwięków w strukturach mózgu. Dzieci, które
odwracają głowę w kierunku dźwięku, a nie interesują się tym dźwiękiem, lub / i nie
potrafią go zidentyfikować, często wykazują zaburzenia komunikacji językowej.

➔ Usłyszenie – zrozumienie znaczenia usłyszanych bodźców słuchowych na poziomie
kognitywnym. Jest to nazywanie czy też wyobrażenie co lub kto wydaje usłyszany
dźwięk. Dzięki temu, że coś usłyszymy, jesteśmy w stanie dokonać interpretacji w
strukturach kory mózgowej. Na przykład: przed wyjściem z domu, usłyszawszy
uderzanie kropel wody o szybę, zabieramy ze sobą parasol.

➔ Uwaga słuchowa, jak i koncentracja na dźwięku, jest o wiele trudniejsza, kiedy
zadania są nie zwizualizowane. Na przykład podopieczni z afazją nie lubią ćwiczeń
słuchowych, ponieważ męczą się o wiele szybciej, niż przy ćwiczeniach dotykowych
czy wzrokowych. W przypadku pacjentów z afazją bardzo dobrym rozwiązaniem jest
słuchanie programu słuchowego Słucham i uczę się mówić w słuchawkach. W
nagraniach został wydłużony czas artykulacji sylaby, co pozwala na lepsze odbiór
innych dźwięków w nagraniu. Program ten umożliwia podopiecznym rozłożyć w
czasie wykonywane ćwiczenia słuchowe. A słuchanie programu w słuchawkach daje
gwarancję odbierania przez lewą półkulę – językowych znaczeń, ponieważ dźwięki
niewerbalne w słuchawkach nie są wychwytywane przez prawą półkulę. Program
Słucham i uczę się mówić, jest prowadzony oddzielnie i bezwzględnie codziennie.
Warto wiedzieć, że czas trwania ćwiczeń słuchowych wynosi od 10 do 30 minut, i
zależy od programu terapii podopiecznego. Podczas 60 minutowej sesji ćwiczenia
słuchowe nie mogą trwać dłużej niż 5-6 minut, a liczba ich powtórzeń nie może być
większa niż dwa, ponieważ ćwiczenia na uwagę słuchową wymagają wysiłku.

● Identyfikowanie i różnicowanie dźwięków – budując motywację z dzieckiem
rozpoczynamy od dźwięków niewerbalnych. Najlepiej. kiedy będą to dźwięki,
wydawane przez znane dziecku przedmioty. Słychanie dźwięków, które są
niewerbalne to bardzo dobre przygotowanie do słuchania mowy, ponieważ
pierwszorzędnie dziecko pracuje nad opanowaniem umiejętności identyfikowania
dźwięków i różnicowania ich z otoczenie. A drugorzędnie na dźwiękach językowych

Przykłady niewerbalnych ćwiczeń słuchowych, jak i sposób ich prowadzenia:
a) Poziom pierwszy: Zadanie na identyfikowanie usłyszanego dźwięku: Logopeda lub
rodzic wydobywa trzy różne dźwięki, z trzech różnych urządzeń czy zabawek lub
różnicuje je w mowie sam, na oczach dziecka. Następnie dorosły ustawia przysłonę,
imituje dźwięk z wybranego przedmiotu i prosi dziecko o wskazanie, który usłyszał
dźwięk.
b) Poziom drugi: Zadanie na identyfikowanie usłyszanego dźwięku: To samo ćwiczenie,
jak w przykładzie A, tylko liczba emitowanych dźwięków zwiększa się do sześciu.
Dodatkowo dziecko nie wskazuje przedmiotu czy zabawki a ilustracje lub zdjęcie, na
którym znajduje się użyty przedmiot/zabawka. Jest to ćwiczenie na rozumienie
symboli i dobieranie desygnatów.
c) Poziom pierwszy: Zadanie na różnicowanie dźwięku: Logopeda lub rodzic prezentuje
dwa dźwięki zabawek, które są podobne do siebie brzmieniowo. Następnie dorosły
ustawia przysłonę, imituje dźwięk i prosi o wskazanie przez dziecko przedmiotu,
które usłyszało dziecko.
d) Poziom drugi: Zadanie na różnicowanie dźwięku: To samo ćwiczenie jak w
przykładzie C, tylko liczba emitowanych dźwięków zwiększa się do czterech.
Dziecko nie wskazuje zabawek ani przedmiotów, a fotografie bądź ilustracje. Jest to ćwiczenie na rozumienie symboli i dobieranie desygnatów.

Szkolenie z tego zakresu znajdą Państwo poniżej

Bibliografia:
1. Cieszyńska-Rożek J., 2013, Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z
perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków: Centrum
Metody Krakowskiej.