red. Aleksandra Sęk
Ortodonci nazywają wady zgryzu. Logopedzi nazywają zaburzenia mowy. Wspólne
tezy jakie przyjmują obie te specjalistyczne zawody to stwierdzenia, że:
● przestrzeń orofacjalna jest wspólną przestrzenią pracy, ponieważ występują w niej
zarówno wady zgryzu, jak i wady wymowy,
● poszukiwawczy etiologię wad wymowy i wad zgryzu, tak samo logopedzi, jak i
ortodonci, starają się poszukiwać przyczyny w aktualnym stanie pacjenta, oddychania
w ontogenezie i progresję czynności pokarmowej,
● przyczynami wad zgryzu i wad wymowy są zaburzenia czynności prymarnych, a w
terapii pracuje się na wypracowaniu prawidłowego sposobu oddychania, połykania,
gryzienia i żucia, jak i pozycji spoczynkowej języka. Uogólniając pracuje się nad siłą
i precyzją mięśni,
● powiązania pomiędzy wadami zgryzu, a wadami wymowy często dostrzegają
zarówno ortodonci, jak i logopedzi. Jednak do dziś istnieją specjaliści tych dziedzin,
nie mających o tym pojęcia.
Istnieją dwie tezy, które przyjmuje literatura:
1. Struktura w tym kości, warunkuje pracę funkcji, czyli mięśni.
2. Kiedy funkcja pracy mięśni przebiega nieprawidłowo, wpływa na rozwój struktury, w
tym kości, na przykład narządu żucia. Przestrzeń orofacjalna jest wyspólnym
mianownikiem, a jej rozwój jest bardzo dynamiczny, co przyczynia się do zmiany:
a. narządu żucia,
b. artykulacji.
Dlatego też, warto przyjąć tezę, która mówi, iż zarówno kiedy mamy do czynienia z wadą
wymowy, jak i wadą zgryzu, warto dążyć do wypracowania prawidłowych ścieżek rozwoju,
które są zaburzone w obrębie kompleksu ustno-twarzowo-gardłowego. Oba te zawody
powinny szanować swój zakres obowiązków, jak i uzupełniać terapię.
Mioterapia to terapia miofunkcjonalna, u której podłoża leżą zadania na prawidłową
postawę ciała i prawidłowy rozrost twarzoczaszki, a przede wszystkim polepszenie czynności
mięśni twarzy, żucia, a przede wszystkim języka. Mioterapia to terapia funkcji biologicznych
jakimi są:
★ oddychanie,
★ połykanie,
★ odgryzanie,
★ żucie, przeżuwanie,
★ pozycja spoczynkowa języka.
Cele terapii miofunkcjonalnej:
➔ normalizacja/ poprawa pracy mięśni które wykonują czynności w układzie
stomatognatycznym,
➔ powyższe sprawiają, że sprawność siły mięśni zostaje zoptymalizowana a tkanka jest
bardziej elastyczna,
➔ w zależności od potrzeb pacjenta, logopeda dobiera zestawy ćwiczeń i czynności,
które wykonuje w obrębie kompleksu ustno-twarzowego, co jest doskonałym i
koniecznym treningiem, kiedy logopeda współpracuje z ortodontą czy laryngologami,
➔ praca obwodowego układu nerwowego, kostnego i mięśniowego jest bardzo ważna,
ponieważ nie pracuje on wyłącznie abyśmy mówili, ale również w celu funkcji
pozaartykulacyjnych. Takimi jak: przyjmowanie pokarmów, wyrażanie uczuć mimiką,
oddychanie.
Fakty, pomiędzy ortodontą a logopedą:
➔ zalecenia ortodontów w temacie płytek przedsionkowych powinny być dla logopedów
nadrzędne,
➔ analizą wady zgryzu zajmuje się ortodonta, nie logopeda, na przykład w temacie
doprzednich ruchów żuchwy istnieją pacjenci, którzy powinni wykonywać owe ruchy,
jednak są również pacjenci, którzy nie mają wskazania do wykonywania tych ruchów.
Dlatego podczas wykorzystywania doprzednich ruchów żuchwy w czasie artykulacji,
poprzedzone powinno być diagnozą wady zgryzu,
W terapii specjalistycznej logopeda-ortodonta warto korzystać z dodatkowych metod
leczenie ortodontycznego, jednak wyłącznie po konsultacji i zaleceniach ortodonty.
Metodami są:
◆ blokada na język,
◆ koralik na płytce górnej,
◆ guziczki pomocnicze, w aparatach ruchomych, które skupiają się na pozycji
języka w trakcie oddychania,
◆ kolce przyklejone od strony jamy ustnej na do zębów z dolnego łuki
zębowego.
Szkolenie z tego zakresu znajdą Państwo poniżej
Bibliografia:
1. Pluta-Wojciechowska D., 2021, Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia
logopedyczna wybranych form zaburzeń, Bytom: Wydawnictwo Ergo-Sum.
