red. Aleksandra Sęk
Rozszczepy są najczęściej występującą wadą wrodzoną wśród ludzi. 0,5-1,6 %społeczeństwa ma wady rozszczepowe. Kiedy sprawdzimy częstość występowania wadrozszczepowych jest to 1 na 700 urodzeń. Liczby te mogą różnić się od siebie w zależnościod regionu geograficznego.
Wady rozszczepowe obejmują:
❖ wargę,
❖ wyrostek zębodołowy,
❖ podniebienie.
Występują rozszczepy:
a) rozszczep lewostronny, który występuje najczęściej, ponieważ aż w 46,5 % wśród wad rozszczepowych,
b) rozszczep obustronny, który występuje w 38,25 %,
c) rozszczep prawostronny, który występuje najrzadziej, jest to 15,3%.
Pierwotne rozszczepy podniebienia występują częściej u płci męskiej. Wtórne rozszczepy
podniebienia częściej pojawiają się u płci żeńskiej.
Cechy charakterystyczne pacjentów z wadami rozszczepowymi:
● zaburzenia w rozwoju twarzoczaszki,
● podwyższone ryzyko występowania wad ortodontycznych, (III klasa szkieletowa, gdy
ANB<-1 stopnia)
● widocznie mniejszy kąt ANB. Wielkość kąta ANB zależna jest od wzajemnego
ułożenia szczęki i żuchwy. Mniejszy kąt ANB występuje u pacjentów z
przodożuchwiem,
● zdarzają się pacjenci, u których występuje mniejsza odległość połączenia
ustno-nosowego.
Rozszczep wargi i podniebienia wiąże się z wielospecjalistyczną opieką, w której skład
wchodzi:
➢ lekarz, który skupia się na morfologii, czyli kostnym podłożu wady i leczeniu
czynnościowym,
➢ stomatolog, który skupia się na najlepszym rozwoju twarzoczaszki i układu
stomatognatycznego pacjenta,
➢ ortodonta, który zdecyduje, że wadę zgryzu można wyleczyć aparatami, jednak przy III klasie szkieletowej, bardzo często mamy do czynienia z podłożem kostnym wady,
które nie zawsze uda wyleczyć się leczeniem ortodontycznym,
➢ niekiedy chirurg twarzowo-szczękowy, który przeprowadzi leczenie
chirurgiczno-ortodontyczne,
➢ logopeda, który skupia się na terapii mięśni i struktury twarzoczaszki, w terapii
funkcji biologicznych, takich jak oddychanie, ssanie, połykanie, odgryzanie,
przeżuwanie, jak i oczywiście masaż,
➢ protetyk, który w ostatnich etapach leczenia i wielospecjalistycznej terapii,
operacyjnie pomoże pacjentowi w funkcjonowaniu, jak i ulepszeniu estetyki twarzy.
Zadania terapeutów, w tym lekarza, logopedy, ortodonty:
1. Po diagnozie prenatalnej należy przygotować rodziców na urodzenie dziecka z wadą rozszczepową. Wsparcie emocjonalne może lecz nie musi odbywać się z
psychologiem.
2. Niemowlę w pierwszym roku życia dziecka zalecany jest masaż mięśni twarzy, nauka pobierania pokarmów i karmienia. Zadaniem logopedy jest stymulacja rozwoju dziecka, w tym rozwoju mowy. Dlatego w terapii logopedycznej uczestniczy rodzic,
który w domu wykonuje kilkukrotne zadania i ćwiczenia, które jest w stanie wykonać sam, bez logopedy. Logopeda prowadzi terapię oddechową, chcąc koordynować ssanie, oddychanie i połykanie.
3. Dziecko w wieku przedszkolnym i szkolnym należy wspomagać w rozwoju języka, przede wszystkim w celu budowaniu języka i kompetencji językowej i komunikacyjnej. Dużą rolę odgrywają masaże, ćwiczenia mięśni twarzy i sfery orofacjalnej w obrębie rozszczepu: mięsień okrężny ust, język, podniebienie miękkie. Terapia funkcji biologicznych. Kiedy warunki anatomiczne nie pozwalają na wywołanie głoski, należy się do nich dostosować i pracować nad prawidłowym rozwojem emocjonalnym i psychomotorycznym dziecka (Banaszkiewicz, 2010).
Szkolenie z tego zakresu znajdą Państwo poniżej
Bibliografia:
1. Banaszkiewicz A., 2010, Wady wymowy u osób z rozszczepem wargi i podniebienia,
Katedra Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego [w:] Polish Dental Society.
2. Burzyńska B., Szczyrek P., Interdyscyplinarne leczenie pacjentów z rozszczepem
wargi i podniebienia – wybrane zagadnienia, Katedra Protetyki Stomatologicznej
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
3. Słownik Orto Prof.
