red. Aleksandra Sęk


Omówimy szczegółowo fizjologię połykania.


I FAZA USTNA


1.faza przygotowawcza (proces, w którym następuje rozdrabnianie pokarmów i mieszanie
ich ze śliną, w celu uformowania bolusa (kęsa) pokarmowego).
Nerwy czaszkowe i mięśnie, które biorą w niej udział:

  • mięsień okrężny ust odpowiadający za koordynację oraz sprawność zwierania się
    warg,
  • mięsień policzkowy, który panuje nad napięciem mięśni policzków,
  • V nerw trójdzielny – nerw żuchwowy odpowiadający za okrężne i do boczne ruchy
    żuchwą,
  • XII nerw podjęzykowy, który koordynuję pracę języka w wielu płaszczyznach.

2. faza ustna właściwa (proces, w którym następuję przesunięcie bolusa w kierunku gardła).

  • praca policzków i języka,
  • odruchowy skurcz wzniesienia i napięcia podniebienia miękkiego, i tym samym
    zamknięcie jamy nosowej,
  • zmniejszenie odległości łuków podniebiennych, i tym samym oddzielenie gardła od
    jamy ustnej,
  • uniesienie i przykrycie krtani przez nagłośnię i tym samym zamknięcie szpary
    głosowej,
  • chwilowe wstrzymanie oddychania.

II. FAZA GARDŁOWA (kęs przesuwa się przez gardło do przełyku)


III. FAZA PRZEŁYKOWA (kiedy zwieracz górny przełyku otwiera się – kęs przesuwa się
dzięki ruchom perystaltycznym mięśni przełyku)


Diagnoza dysfagii i zaburzeń fazy ustnej:

  • wypływanie pokarmu z ust, powodem niedostatecznego domknięcia mięśnia
    okrężnego ust,
  • brak możliwości przesunięcia bolusa pokarmowego z jamy ustnej w głąb, powodem
    ograniczonych ruchów języka lub też zaburzonej koordynacji ruchów języka,
  • brak możliwości uformowania bolusa pokarmowego,
  • ograniczone ruchy żuchwy powodują, iż ustawienie prawidłowo zgryzu jest
    niemożliwe,
  • obniżone napięcie warg powoduje, iż pokarm dostaje się do przedsionka jamy ustnej i niefortunnie zalega tam,
  • obniżone napięcie mięśni policzkowych powodować może wpadanie pokarmu do
    przedsionków policzków i zaleganie go,
  • apraksja czy obniżone czucie w obrębie ust, powoduje opóźnienie w rozpoczęciu
    oralnej fazy połykania,
  • połykanie mniejszymi porcjami.

Diagnoza dysfagii i zaburzeń fazy gardłowej:

  • pokarm zalega z powodu niedostatecznych ruchów języka,
  • opóźnione połykanie gardłowe,
  • osłabiony obustronny skurcz mięśni gardła, powoduje obłożenie pokarmem ścian
    gardła,
  • niewystarczające uniesienie się krtani powoduje, iż pokarm może zalegać na początku
    drogi oddechowej,
  • jedzenie przedostawać się może do jamy nosowej, powodem jest słabe domknięcie
    podniebienno-gardłowe,
  • przedostawanie się jedzenia do dróg oddechowych, przez osłabione domknięcie
    wejścia do dróg oddechowych – penetracja,
  • aspiracja – osłabiony ruch krtani ku przodowi.

Częstość dysfagii występuję również w wybranych chorobach neurologicznych:


  • stwardnienie boczne zanikowe to aż 100%,
  • choroby neuromięśniowe, około 85%,
  • niedotlenienie długotrwałe, aż 80%,
  • udary mózgu, aż 80%,
  • sdystrofia mięśniowa, aż 70%,
  • uszkodzenia przy pniu mózgu, aż 70%,
  • choroba Parkinsona to 50%.

#speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #szkoleniaonline #kursyonline

Szkolenie z tego zakresu znajdą Państwo pod linkiem:

https://tiny.pl/w683q

Bibliografia:

  1. I. Więcek-Poborczyk, D. Lipiec, A. Mężyk, Faza ustna połykania u dzieci w wieku
    przedszkolnym – perspektywa logopedyczna.
  2. Wiedza z wykładów o dysfagii Dr Anny Siudak z Uniwersytetu Pedagogicznego w
    Krakowie.