red. Aleksandra Sęk

Co to jest język?
Język to system znaków, który po poznaniu i opanowaniu umożliwia nam wejście do świata komunikacji międzyludzkiej, budując przy tym tożsamość kulturową, jak i mając możliwość identyfikacji z wybraną grupą etniczną. Funkcje języka: poznawcze, grupotwórcze, interakcyjne.

Na czym polega rozwój języka?

• na budowaniu systemu językowego,
• na budowaniu świadomości jakie relacje zachodzą między formą i znaczeniem,
• na wyznaczaniu relacji i związków pomiędzy elementami systemu,
• na przejściu od form do znaczeń/znaków,
• na wnioskowaniu przez analogię,
• na abstrahowaniu,
• na opisywaniu systemu językowego.

Język kształtuje się w naszym umyśle. Umiejętność posługiwania się językiem zależy od:

• warunków biologicznych: (wrodzone predyspozycje: prawidłowo rozwijający się i funkcjonujący układ nerwowy i zmysły),
• warunków środowiskowych: (stymulacja językowa zapewniona, tam gdzie dziecko żyje),
• warunków genetycznych i wewnątrzmacicznych: (rozwój półkul mózgowych i lateralizacja).

Dziecko nie nabywa języka razem z momentem urodzenia. Badania neuroobrazowania pracy mózgu i ultrasonografii wykazały, iż rozwój mowy rozpoczyna się w okresie prenatalnym! Dlatego tak ważna jest stymulacja językowa właśnie w tym okresie.  

• percepcja słuchowa: płód odbiera bodźce dźwiękowe – już od 16 tygodnia ciąży,
• percepcja słuchowa: płód ma wykształconą małżowinę uszną – od 24 tygodnia ciąży,
• artykulacja: płód rozpoczyna pracę mięśni, które w okresie postnatalnym,
• prozodia (melodia) i dźwięki języka (kody językowe): płód uczy się jej w trzecim trymestrze ciąży.

Rozwój mowy dziecka rozpoczyna się dzięki trójmodalemu układowi: lustrzanych neuronów. Dziecko uczy się języka przetwarzając informację ruchowo – słuchowo – wzrokowe i reaguję na nie. Kształtowanie się systemu językowego zależne jest od jakości i ilości doświadczeń językowych, jakie zapewniamy dziecku. Warunkiem dobrze rozwijającego się języka jest stała i dobra ekspozycja na język.

Kamienie milowe w rozwoju mowy dziecka:  

• 2 miesiąc życia: pierwsze dźwięki: samogłoski: A, E, I, O, U, Y,
• 5-6 miesiąc życia: gaworzenie samonaśladowcze: spółgłoska + samogłoska = sylaba, najczęściej [p, b, m] = [PA, BA, MA],
• 1 rok życia: pojedyncze słowa, np: [TATA],
• 1,5 roku-2 lata życia: łączenie słów w zdania, np: [tata piciu],
• 3 rok życia: rozwój systemu składniowego: budowanie zdań złożonych,
• 3-5 rok życia: zdolność budowania narracji, np: buduję opowiadanie układając wydarzenia chronologicznie, i zachowując ciąg przyczynowo – skutkowy,
• 5-6 rok życia: kształtowanie się systemu językowego.

Kolejność nabywanych umiejętności językowych (Tomasello 2002):

• 1. NAŚLADOWANIE
  2. ROZUMIENIE
  3. SAMODZIELNE MÓWIENIE

Rozwój mowy dziecka trwa +/- do 6 roku życia.

*Fazy zdolności nabywania języka (Locke 1997):

• I. Niemowlę zwraca główną uwagę na twarz, jaki głos. Od swoich opiekunów uczy się prozodii mowy.
• II. Niemowlę koncentruję się na wypowiedziach i poznaniu społecznym.
• III. Faza analityczna: przechowywane formy językowe dziecko rozkłada na mniejsze, Proces ten jest wstępem do poznania gramatyki naszego języka.
• IV. Faza warunkująca proces uczenia się systemu leksykalnego dziecka.

#speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #szkoleniaonline #kursyonline #kamieniemilowe #nabywaniejęzyka #rozwójmowy #rozwójmowydziecka #język #sprawnośćjęzykowa

Bibliografia:

1. Błasiak-Tytuła M. (2019) Mowa dzieci dwujęzycznych. Norma i zaburzenia. Kraków