red. Aleksandra Sęk

Integracja sensoryczna to idea według której terapeuta łączy zmysły i ruchy z mową.
Sukcesem tej terapii jest fakt, iż przynosi korzyści w terapii zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Violet F. Maas mówi, iż integracja sensoryczna to organizacja informacji odbieranych przez
nasze ciało do celowego wykorzystania.
Zadaniami terapeuty integracji sensorycznej są:
● trening sprawności manualnych,
● ćwiczenia motoryki dużej i małej,
● gimnastyka praksji oralnej,
● dostarczenie różnorodnych bodźców pobudzających zmysły:
○ smaku,
○ węchu,
○ dotyku.

Cele terapii sensorycznej:
I. dostarczenie bodźca bądź kilku do OUN (Ośrodkowego Układu Nerwowego),
który składa się z:
a. mózgowia,
b. mózg,
c. pień mózgu,
d. móżdżek,
e. rdzenia kręgowego
II. pobudzenie bodźca,
III. rozwój OUN.

Funkcje jakie pełni OUN (= CUN (Centralnego Układu Nerwowego):

● zabezpiecza odbiór doznań czuciowych za pomocą nerwów obwodowych,
● przewodzi pobudzenie ośrodków nerwowych (mózg, rdzeń) do narządów
wykonawczych (gruczołów dokrewnych, mięśni),
● nerwy obwodowe zbudowane są z włókien nerwowych,
a. czuciowych,
b. ruchowych,
c. autonomicznych

Nerwy czaszkowe, które biorą szczególny udział w terapii sensorycznej:

● I nerw węchowy, który koordynuję zmysł węchu,
● II nerw wzrokowy, który odpowiada za przekaz i przekazywanie odczuć
wzrokowych,
● VIII nerw przedsionkowo – ślimakowy odpowiada za czucie równowagi i słuch.

Dziecko podczas integracji sensorycznej uczy się:

● planowania ruchów (nerwy czaszkowe koordynują pracę grup mięśni),
● doświadczenia ośmiu narządów zmysłów poprzez działanie (nerwy czaszkowe odbierają wrażenia zmysłowe),
● doświadczają (nerwy czaszkowe pełnią funkcje wydzielnicze gruczołów: łzowych, ślinowych, gruczołów śluzowych itp.)
● świadomości, koncentracji, uwagi,
● zapamiętania zrealizowanego materiału,
● wykorzystać doświadczenia zmysłowe, aby właściwie reagować na wymagania stawiane przez otoczenie (reakcja adaptacyjna jest celowym działaniem / reakcją
na bodziec).

Kluczem do uzyskania najlepszych sukcesów jest wcześniejszy instruktaż rodziców przed samodzielnym treningiem z dzieckiem w domu. Pierwszorzędnie należy znaleźć przyczynę, np.: dlaczego dziecko ma zaburzenia w komunikowaniu się (dysfunkcje oralno-twarzowe). Może to wynikać z niewłaściwego przetwarzania bodźców zmysłowych w zasięgu twarzy i aparatu artykulacyjnego.

Celem jest nie tylko poszerzenie wiedzy z zakresu integracji sensorycznej w tym propozycja działania terapeuty, ale przede wszystkim pokazania związków między opóźnionym rozwojem mowy, zaburzeniami mowy a efektami, które daje nam integracja sensoryczna. Ludzkie układy zmysłowe odpowiadają za koordynacje, przetwarzanie i
integracje informacji docierających z otoczenia, dodatkowo pomagając sobie wzajemnie w codziennym funkcjonowaniu.

Uczenie polisensoryczne zapewnia największą liczbę efektów nie tylko w terapii, ale i w poznaniu świata i przyswajaniu wiedzy, np.: uczenie się, wzmacnianie pamięci, przypominania i zapamiętywania. Ośrodki mowy podczas terapii sensorycznej wykazują zwiększoną aktywność, dlatego tak ważne jest skoordynowana stymulacja sensoryczna z rozwojem systemu językowego. Istnieje np.: związek między umiejętnością czytania a integracją sensoryczną i procesami słuchowo – językowymi.

#integracja #integracjasensoryczna #integracjasensorycznawpracylogopedy #pracalogopedy #speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #sensoryka #sensoryintegration #sensoryprocessind #disorder #speechdisorders

Bibliografia:
1. Maas. V. F., Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej, Warszawa 1998.
2. Serzysko – Zdanowska M., Logopedia sensoryczna jako wsparcie rozwoju mowy dziecka. Studium indywidualnego przypadku [w:] Student niepełnosprawny. Szkice i rozprawy, red. nauk. Tamara Zacharuk, Siedlce 2021.
3. Wiedza z wykładów przeprowadzonych przez dr Annę Siudak na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie o tematyce afazji, dyzartrii z przedmiotów: Zaburzenia mowy w wyniku incydentów neurologicznych (afazja, dyzartria,prognozja), oraz Zaburzenia mowy w chorobach neurodegeneracyjnych (demencja, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona).
4. Odowska – Szlachcic B., Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy u dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego, Gdańsk, 2010.