red. Aleksandra Sęk
Słowa kluczowe: dyspraksja mowy, apraksja mowy.
Apraksja mowy ma charakter motoryczny, który jest deficytem o podłożu lingwistycznym, który skupia się wokół zaburzeń planowania i programowania ruchów narządów mowy. Synonimy stosowane klinicznie to afemia i korowa dyzartria.
Oto inne zaburzenia apraksji, które często współwystępują z afazją: dyspraksja artykulacyjna, aparaksja werbalna, anartria, afazja motoryczna aferentna, dyzartria apraktyczna, czysta afazja motoryczna, afazja Broki, afazja motoryczna eferentna, afazja ekspresywna, podkorowa afazja motoryczna. Zaburzenia te są łączone, ponieważ bardzo rzadko mamy do czynienia z czystą postacią apraksji mowy. Wiedzieć należy, że termin niewerbalna apraksja oralna nie jest terminem równoznacznym do terminu apraksji mowy.
Cechy, które występują w apraksji mowy:
➔ częste zniekształcenia głosek,
– zniekształcone substytucje,
– zniekształcone substytucje perdłuycypacyjne,
– zniekształcone epentezy (dźwięki, które zostały dodane),
– błędy o podłożu fonetycznym (polegają na braku w czasowym planowaniu
motorycznym),
– błędy o podłożu fonemicznym (polegają na braku planowania
fonologicznego),
➔ prozodia mowy jest nietypowa i zaburzona:
– mowa sylabowana,
– błędnie stawiany akcent (u pacjentów jednojęzycznych można mieć odczucie
usłyszenia akcentu, który używany w innym języku, niż używa podopieczy),
– intonacja jednostajna,
➔ tempo mowy, które jest wolniejsze, najbardziej słyszalne jest to w wypowiedziach
wielosylabowych,
➔ zaburzenia językowe w zakresie fluencji,
– może wystąpić mowa agramatyczna,
– skracanie dłuższych wypowiedzi.
➔ częste zniekształcenia głosek,
– zniekształcone substytucje,
– zniekształcone substytucje perdłuycypacyjne,
– zniekształcone epentezy (dźwięki, które zostały dodane),
– błędy o podłożu fonetycznym (polegają na braku w czasowym planowaniu
motorycznym),
– błędy o podłożu fonemicznym (polegają na braku planowania
fonologicznego),
➔ prozodia mowy jest nietypowa i zaburzona:
– mowa sylabowana,
– błędnie stawiany akcent (u pacjentów jednojęzycznych można mieć odczucie
usłyszenia akcentu, który używany w innym języku, niż używa podopieczy),
– intonacja jednostajna,
➔ tempo mowy, które jest wolniejsze, najbardziej słyszalne jest to w wypowiedziach
wielosylabowych,
➔ zaburzenia językowe w zakresie fluencji,
– może wystąpić mowa agramatyczna,
– skracanie dłuższych wypowiedzi.
Czynniki wpływające na charakter wypowiedzi pacjentów z apraksją mowy:
– długie sylaby, składające się z kilku fonemów,
– długie wyrazy,
– sylaby, które zawierają w sobie zbitki spółgłoskowe,
– słowa, których pacjent nie zna,
– wyrazy, w słowniku biernym.
Typy apraksji mowy Według J.R. Duffy’ego:
➢ apraksja mowy współwystępująca z afazją Wernickego,
➢ apraksja mowy współwystępująca z afazją przewodzeniową,
➢ dyzartria, w przebiegu której pojawia się apraksja mowy.
➢ apraksja mowy współwystępująca z afazją Wernickego,
➢ apraksja mowy współwystępująca z afazją przewodzeniową,
➢ dyzartria, w przebiegu której pojawia się apraksja mowy.
Apraksja mowy, jako zaburzenie heterogeniczne:
➢ ciemieniowa apraksja mowy, w której występuje:
– intuicyjne rozpoczynanie wypowiedzi,
– towarzyszące błędy fonemiczne,
– losowe łączenie sylab,
➢ czołowa apraksja mowy, w której występuje:
– większa liczba błędów w zakresie sekwencji wielosylabowych, niż w ciemieniowej apraksji mowy,
– mniejsza liczba błędów w realizacji monosylaby, niż w ciemieniowej apraksji mowy, dotyczy nie tylko obszaru płata czołowego i tylnej części lewego zakrętu czołowego górnego lecz również lewej wyspy i lewego jądra podstawy.
➢ ciemieniowa apraksja mowy, w której występuje:
– intuicyjne rozpoczynanie wypowiedzi,
– towarzyszące błędy fonemiczne,
– losowe łączenie sylab,
➢ czołowa apraksja mowy, w której występuje:
– większa liczba błędów w zakresie sekwencji wielosylabowych, niż w ciemieniowej apraksji mowy,
– mniejsza liczba błędów w realizacji monosylaby, niż w ciemieniowej apraksji mowy, dotyczy nie tylko obszaru płata czołowego i tylnej części lewego zakrętu czołowego górnego lecz również lewej wyspy i lewego jądra podstawy.
Motoryka dziecka w okresie przedszkolnym z dyspraksją:
1. Występuje opóźnienie etapów psychoruchowych dziecka,
2. Powolna i często nieefektywna czynność wykonywania zadań,
3. Problemy z przemieszczaniem się po schodach,
4. Trudności z motoryką małą, w tym nieprawidłowości w przetwarzaniu bodźców
dotykowych,
5. Występuje niestosowny do wieku poziom prac artystycznych,
6. Problem z samodzielnym ubieraniem się,
7. Niskie napięcie mięśniowe, które osłabiony zmysł propriocepcji,
8. Mogą współwystępować takie trudności jak: dysgrafia, dysleksja, dysfazja motoryczna.
Szkolenie z tego zakresu znajdą Państwo poniżej
Bibliografia:
1. Rutkiewicz-Hanczewska M., 2017, Apraksja mowy, Uniwersytet im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu Instytut Filologii Polskiej, Zakład Leksykologii i Logopedii.
2. Wojtyłko A., Harasymczuk J., Sochocka L., 2014, Dyspraksja – (nie)znana przyczyna urazów, w: Sochacka L., Wojtyłko A., Halsi T., Problemy pediatrii w ujęciu interdyscyplinarnym. Urazy u dziecka w kolejnych etapach rozwoju, Opole.
#speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #szkoleniaonline #kursyonline #apraksja#dyspraksja
