red. Aleksandra Sęk

Wyróżniamy zaburzenia w obrębie napięcia mięśniowego:
  • wzmożone napięcie mięśniowe – hipertonię (w tym typy, które mogą występować równocześnie bądź oddzielnie: spastyczność, dystonia, sztywność),
  • obniżone napięcie mięśniowe – hipotonię,
  • zmieniające się napięcie mięśni
Prawidłowe napięcie mięśniowe sprzyja ukształtowaniu się odpowiedniej struktury: ciała: tułowia, obręczy barkowej, szyi, co daje możliwość swobodnych ruchów żuchwy, języka. (Castillo Morales, 2009). Na kształtowanie się prawidłowego rozwoju mowy wpływają zaznajomienie się dziecka z dotykiem i prawidłowa identyfikacja tych doświadczeń przez mózg. Kiedy te dwie składowe będą zakłócone, mogą pojawić się nieprawidłowości w rozwoju mowy dziecka.

Wzmocnione napięcie mięśniowe wpływa na osłabioną sprawność ruchową, a skurcze mięśni bywają bezwarunkowe. Przykładowo dokonując diagnozy hipertonii, w tym spastyczności, niezbędne jest zaobserwowanie minimum jednego z objawów:
  • obrona mięśnia/ grupy mięśniowej, w tym opór na rozciąganie (zależy od prędkości z jaką rozciągamy daną grupę mięśniową i od kierunku, w jakim porusza się staw),
  • obrona mięśnia jest gwałtowna i narasta wraz z przekroczeniem konkretnego kąta w stawie, jak i prędkości progowej .
Bardzo ważna jest szczegółowa diagnoza i określenie typu zaburzenia napięcia mięśniowego zarówno w hipertonii, jak i hipotonii. Celem jest dobro pacjenta, w tym indywidualna rehabilitacja i skoordynowany program leczenia.

Wyznaczniki hipertonii:
  • opór (obrona mięśnia) zależna jest od prędkości rozciągania mięśnia,
  • skurcz spastyczny,
  • wzmożone ruchy w innej części ciała, niż która wykonuje ruch,
  • podczas stymulacji dotykiem uaktywniają się ruchy niezależne od woli pacjenta,
  • po wykonaniu ruchu biernego, kończyna utrzymuje swoją pozycję.
Zaburzenia miofunkcjonalne u pacjentów w wieku szkolnym/dorosłych:
  • trudności w skupieniu uwagi (zmęczenie/ stres),
  • oddychanie torem ustnym (spoczynek, sen),
  • bruksizm, chrapanie, bóle w obrębie stawów skroniowo – żuchwowych, parafunkcje w obrębie narządu żucia,
  • bóle w obrębie obręczy barkowej,
  • wybiórczość pokarmowa,
  • nieprawidłowe żucie, połykanie, (npsw, npsj, npsż),
  • wady zgryzu,
  • protruzja głowy i zniesienie lordozy szyjnej,
  • wady artykulacyjne,
  • obturacyjny bezdech senny.
Napięcie mięśniowe u dzieci z hipertonią nie jest największym problemem. Problemy, które są najważniejsze to konsekwencje, które powstają poprzez wysokie napięcia mięśniowe:
  • zaburzenia funkcji, w tym funkcji połykania, żucia i artykulacji, chodu,
  • dysfunkcje w obrębie stawów (zmniejszony zakres ruchów),
  • niekontrolowane skurcze mięśni,
  • powikłania następcze,
  • zmęczenie organizmu,
  • pogorszona samodzielność,
  • ból.
Dlatego istotne jest precyzyjne wyznaczenie realistycznych celów terapii, w tym świadoma i zaangażowana pielęgnacja opiekuna dziecka/ rodzica.

#speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #szkoleniaonline #kursyonline

Bibliografia:
  1. W. Sieniawska, K. Skubała, Efekty zastosowania kinesiotapingu logopedycznego u pacjentów pediatrycznych z obniżonym napięciem mięśniowym w sferze ustno-twarzowej, [w:] Medyczne i behawioralne uwarunkowania STANU ZDROWIA, pod. red. Wojciecha Truszkowskiego, Uniwersytet Gdański.
  2. Hypertonia Assessment Tool – użyteczne narzędzie do różnicowania wygórowanego napięcia mięśniowego u pacjentów pediatrycznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny.
  3. G. Lorens, A.Karwowska, Dotyk we wczesnej interwencji logopedycznej w ujęciu neurofizjologicznym, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.