red. Aleksandra Sęk

Mięśnie żucia a żuchwa:
  • Żuchwa bierze udział w procesie rozdrabniania pokarmu, czyli w żuciu. Kiedy dzielimy pokarm na mniejsze kawałki, wtedy zwiększa się powierzchnia dostępna enzymom trawiennym. Żucie jest to procesem przygotowującym pokarm do połknięcia i strawienia poprzez zmiękczenie pokarmu i nawilżeniem go przez ślinę.
  • Wszystkie mięśnie żucia mają przyczepy początkowe zlokalizowane na czaszce, a przyczepy końcowe mięśni na żuchwie.
  • Mięśnie żucia są unerwione na gałązce żuchwowej nerwu trójdzielnego, Gałązka ta jest największa spośród trzech odgałęzień nerwu.
  • Różnicujemy mięśnie żucia za pomocą nerwu z pierwszego łuku skrzelowego.
Mięśnie zaangażowane w żucie:

Cztery mięśnie żucia:
  • żwacz (m. masseter),
  • skroniowy (m.temporalis),
  • skrzydłowy przyśrodkowy (m. pterygoideus medialis),
  • skrzydłowy boczny (m. pterygoideus lateralis).
Kości zaangażowane w żucie:
  • podstawa czaszki,
  • żuchwa,
  • staw skroniowo-żuchwowy [jest to staw znajdujący się pomiędzy łuską kości skroniowej (czaszki) a kłykciem żuchwy].
Ruchy żuchwy dzielimy na:
  • ruchy boczne,
  • cofanie
  • wysuwanie do przodu,
  • obniżanie,
  • podnoszenie.
Proces przeżuwania w trakcie którego mięśnie żucia pociągają za sobą ruchy żuchwy w jednej z trzech osi w przeciwnych kierunkach:
  • podnoszenie/obniżanie,
  • wysuwanie do przodu/cofanie,
  • ruchy boczne żuchwy.
Dodatkowo należy pamiętać, iż mięsień policzkowy nie należy do mięśni żucia, jednak bierze udział w utrzymaniu kęsa pokarmowego w trakcie rozdrabniania pokarmu przez zęby.

Opis pracy żuchwy:
Otwieranie ust wymaga złożonej serii ruchów. Wstępnym ruchem jest ruch obrotowy, który ukazuje się w niższym piętrze stawu skroniowo – żuchwowego. Biorą w nim udział:
  • mięsień skrzydłowy boczny kiedy rozpoczyna się otwieranie ust (głowa dolna mięśnia) a kiedy aktywnie podnosimy żuchwę ,,w mocnym pociągnięciu pracuję (głowa górna tego mięśnia),
  • więzadła przyśrodkowe i więzadła poboczne, podczas lekko obniżonej żuchwy, dopasowują bezpośrednio kłykieć do krążka stawowego. Ta pozycja pozwala a wykonanie ruchu obrotowego żuchwy,
  • podczas naprężenie stawu skroniowo-żuchwowego nie możliwe jest wykonanie obrotu kłykcia, ponieważ ruch obrotowy jest wykonywany do momentu kiedy łuk górnych i dolnych zębów oddalony jest od siebie o około 20 milimetrów,
  • w przypadku kiedy chcemy zwiększyć zakres ruchów żuchwy, chcemy aby u pacjenta pojawił się ruch ślizgowy żuchwy. Ruch ślizgowy żuchwy uwidacznia się w górnym piętrze, co zwiększa możliwość obniżenia żuchwy. Ruch ślizgowy polega na tym, że krążek stawowy i kompleks kłykciowy ślizga po wyniosłościach stawowych się ku dołowi. To pozwala na maksymalne obniżenie żuchwy.
Przemieszczenie żuchwy = podwichnięcie stawu skroniowo-żuchwowego:
  • Z przemieszczeniem żuchwy mamy do czynienia, kiedy kłykieć przesuwa się do przodu od wyniosłości stawowej, w podwichnięciu, w tym momencie usta stają się szeroko otwarte. Podczas przemieszczenia kłykcia do przodu neurologopeda / logopeda jest w stanie wypalpować wgłębienie z tyłu za kłykciem.
  • Spontaniczne przemieszczenie pojawić się może z rozmaitych czynności, np.: od rozległego leczenia stomatologicznego czy zwyczajnego ziewnięcia.
  • Powikłania związane z przemieszczeniem żuchwy, którymi zajmuje się logopeda specjalizujący się w stawie skroniowo – żuchwowym, to nie tylko proces artykulacji. Nastawienie żuchwy tkwi w zmianie położenia kłykcia względem wyniosłości stawowej.
Jeżeli chcą Państwo przeczytać artykuł o podobnej tematyce, zapraszamy do przeczytania: #speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #szkoleniaonline #kursyonline #mięśnieżucia #żucie #żuchwa

Bibliografia:
1. Neil S. Norton, Atlas anatomii głowy i szyi dla stomatologów Nettera. Wydanie 3, pod. red. J. Walocha, Wrocław 2018.