red. Aleksandra Sęk

Afatyk to pacjent, który bardziej czuje niż wie, ponieważ nie potrafi zaplanować swojej wypowiedzi. Pełnym obrazem afazji jest połączenie zaburzeń organicznych, zaburzeń poznawczych i zaburzeń językowych pacjenta. Programem terapautycznym może być:

  • program leksykalny,
  • program gramatyczny,
  • program tematyczny.
Podział zaburzeń mowy o podłożu afazji według klasyfikacji Aleksandra Łurii:

A. afazja semantyczna, w której pacjent potrafi pisać, czytać, mówić w tym rozumieć wypowiedzi, trudności, z jakimi mierzy się pacjent to rozumienie złożonych gramatycznie form wypowiedzi, na poziomie fleksyjno-składniowym, są to:
  • wyrażenia przyimkowe,
  • zdań skomplikowanych składniowo,
  • związki czasu,
  • konstrukcje w stronie biernej.
*Terapia afazji semantycznej na podstawie konkretnych ćwiczeń:
  • odmiana słów przez rodzaje / czasy / liczby,
  • ćwiczenia logicznego myślenia.
B. afazja akustyczno-mnestyczna, w której pacjent zapomina słów i opowiada o przedmiocie „na około”, trudności aktualizacji mowy (nazw) spowodowane są utratą śladów pamięciowych (słów), są to:
  • trudności w nazewnictwie,
  • problemy z budowaniem dłuższych wypowiedzi,
  • problemy z mową, np.: powtarzanie się,
  • występowanie neologizmów,
  • pamięć pacjentów z tej grupy jest pamięcią werbalną, w której szybko tracą wątek swojej wypowiedzi.
*Terapia afazji akustyczno-mnestycznej na podstawie konkretnych ćwiczeń:
  • odróżnienie od siebie podobnych brzmieniowo wyrazów / liczb / imion: 13 – 131 – 31 – 313 , Darek – Marek -Arek – Czarek, skórka – córka.
C. afazja akustyczno-gnostyczna, w której pacjent ma głębokie zaburzenia rozumienia mowy i rzeczywistości, trudności, z jakimi mierzy się pacjent, to brak umiejętności zidentyfikowania dźwiękowej formy wypowiedzi, którą słyszy, są to:
  • słowotoki, próby mówienia bez sensu,
  • sylabizowanie,
  • nie rozumienie elementów suprasegmentalnych tekstu (akcentu),
  • zaburzenia słuchu fonemowego,
  • agramatyzm.
  • w lekkich przypadkach, w której występuje ,,sałatka słowna” możemy mówić o afazji Wernickego
  • w ciężkich przypadkach o afazji ruchowej, w której występują problemy z mową i komunikacją.
*Terapia afazji akustyczno-gnostycznej na podstawie konkretnych ćwiczeń:
  • ćwiczenia dłuższej fazy wydechowej,
  • układanie wzoru,
  • Gesty Wizualizacyjne dla pacjentów z apraksją,
  • Manualne Torowanie Głosek.
D. afazja motoryczno-dynamiczna, w której pacjent potrafi czytać, mówić, tym rozumieć wypowiedzi, trudności, z jakimi mierzy się pacjent, to planowanie i formułowanie dłuższych wypowiedzi, pacjent w poszczególnych zdaniach może mówić prawidłowo, jednak cała kompozycja tekstu jest dla nas zastanawiająca, może występować echolalia.

*Terapia afazji akustyczno-mnestycznej na podstawie konkretnych ćwiczeń:
  • opowiadanie tego co dzieje się na obrazkach, z wyjaśnieniem związków przyczynowo-skutkowych,
  • pisanie historyjek i czytanie ich,
  • pisanie opowiadania,
  • wymyślenie historyjki na podstawie zwrotów podanych przez logopedę,
  • opowiadanie o swoim nastroju, śniadaniu, weekendzie,
  • pisanie streszczeń,
  • trening mowy wewnętrznej,
  • napisanie 3 zdań rano, 5 zdań w południe i 2 zdań wieczorem.
E. afazja kinetyczna (ośrodkowo-ruchowa), w której pacjent skanduję mowę, ponieważ rozpada się ruchowy wzorzec słów i zdań, pacjent rozumie i jest w stanie wypowiadać pojedyncze dźwięki prawidłowo, trudności, z jakimi mierzy się pacjent, to płynność i automatyzacja ruchów artykulacyjnych, w tym przede wszystkim przechodzenie od jednego układu artykulacyjnego do drugiego, czyli perseweracje, w lekkich przypadkach występują:
  • zaburzenia płynności mowy na poziomie zdań,
  • rozpadanie się dynamicznych schematów składniowych,
  • agramatyzmy ruchowe.
*Terapia afazji kinetycznej na podstawie konkretnych ćwiczeń:
  • Gesty Artykulacyjne i wizualizacyjne,
  • Manualne Torowanie Głosek,
  • łączenie pojedynczych głosek w sylaby, tak aby brzmiały prawidłowo, nie skandując mowy, później sylaby w słowa, słowa w kilka słów/proste zdania, aż do zdań złożonych i dłuższych wypowiedzi,
  • programowanie języka.
F. afazja kinestetyczna (aferentnam dośrodkowo-ruchowa), w której pacjent rozumie, ma trudności artykulacyjne, które wynikają z niemożności znalezienia prawidłowego ułożenia narządów mowy, trudności, z jakimi mierzy się pacjent, to zaburzenia analizy i syntezy doznań czuciowych, które występują w narządach mowy (apraksja oralna), są to:
  • zniekształcenia wypowiadanych głosek/słów,
  • paragrafie literowe = trudności w piśmie,
  • parafazje głoskowe = zamiany głosek w danym słowie na inne, ale zbliżone pod względem miejsca artykulacji,
  • deficyty o podłożu słuchu fonematycznego.
*Terapia afazji kinestetycznej na podstawie konkretnych ćwiczeń:
  • nie dzielenie na sylaby a przedłużanie czasu wypowiadania głosek,
  • ćwiczenia prawidłowego tempa wypowiedzi.
Jeżeli chcą Państwo przeczytać artykuły o podobnej tematyce, zapraszamy do przeczytania: #speech #speechtheraphy #teczkalogopedy #szkoleniaonline #kursyonline