red. Aleksandra Sęk

Co odpowiada za powstawanie mowy?

• kora mózgowa,
• nerwy czaszkowe, przede wszystkim te, które odpowiadają za unerwienie narządów mowy: V, VII, IX, X, XII,
• układ pozapiramidowy, który odpowiada za utrzymanie prawidłowego napięcia mięśniowego w obrębie narządów mowy,
• układ oddechowy,
• mięśnie fonacyjne i mięśnie artykulacyjne (Chrościńska-Krawczyk M., 2022,40).

Należy wiedzieć, że diagnoza pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi jest procedurą wielospecyficzną i ustrukturowaną. W diagnozie należy brać pod uwagę:

1) charakterystykę kliniczną,
2) ocenę psychologiczno-pedagogiczną,
3) uwarunkowania społeczne,
4) umiejętności porozumiewania się i wyrażania swoich potrzeb.

Diagnozując nieprawidłowości rozwojowe, specjaliści biorą pod uwagę:

• czynniki etiologiczne,
• typu patomechanizmu,
• specyfikę objawów,
• dynamikę ustępowania trudności w komunikacji (Panasiuk J., 2022, 309).

Jolanta Panasiuk wyodrębniła cztery osobne specyficzne zaburzenia mowy u dzieci. Są nimi:

• alalia prolongata, która powstała na skutek zakłóceń w dojrzewaniu poszczególnych struktur mózgowych, opóźniony rozwój mowy jest zwykły czy też prosty
• alalia, która powstała na skutek uszkodzenia struktur mózgowych przed pierwszym rokiem życia, przez co występują trudności z opanowaniem języka,
• niedokształcenie mowy o typie afazji, które powstało na skutek schorzeń neurologicznych powstałych między drugim a szóstym rokiem życia, przez co występuje utrata nabytych wcześniej umiejętności językowych i trudności w zaprogramowaniu na nowo konstrukcji słownych,
• afazja dziecięca, która powstała na skutek uszkodzenia poszczególnych struktur w mózgu po szóstym roku życia, przez co następuje częściowa bądź całkowita utrata nabytych wcześniej umiejętności rozumienia języka i programowania go (Panasiuk J., 2022, 315-316).

Niedokształcenie mowy o typie afazji to specyficzne zaburzenie mowy dziecka, które w okresie, kiedy kształtowały się struktury językowe (między drugim a szóstym rokiem życia) pojawiły się problemy neurologiczne. Im później dojdzie do uszkodzenia mózgu, a im bardziej mowa była rozwinięta, tym lepsza diagnoza podopiecznego. Termin „afazja” wiąże się z uszkodzeniem mózgu, a jej przyczyną są:

• specyficzne objawy,
• niedokształcenie mowy,
• zaburzenia z rozwojem sprawności, jak i kompetencji językowych (Panasiuk J., 2022, 310-311).

Wynikiem wystąpienia zaburzeń mowy jest schorzenie neurologiczne, które prowadzi do regresji sprawności, które zostały nabyte i dalszych trudności w rozwoju mowy. Często towarzyszące ograniczenia słowne zastępowane są przez gest, mimikę, prozodię, pantomimę czy kontekst sytuacyjny.

Objawy niedokształcenia mowy o typie afazji:

• dezintegracja opanowanych wcześniej struktur języka,
• problemy w aktywizacji języka,
• trudności w integracji mowy,
• deficyt językowy:
• fonetyczno-fonologiczny,
• fleksyjny,
• słowotwórczy,
• leksykalno-semantyczny,
• syntaktyczny,
• narracyjny.

Objawy afazji dziecięcej wyraźnie wiążą się z miejscem uszkodzenia mózgu, niż w przypadku niedokształcenia mowy o typie afazji. Ponieważ rozwój systemu językowego zakończył się, to niektóre patomechanizmy afazji dziecięcej odpowiadać będą objawom afazji występującej u dorosłych. Różnica dotyczyć będzie dynamiki, w jakiej trudności językowe zaczynają ustępować. U pacjentów z afazją dziecięcą możemy oczekiwać szybszego i pełniejszego powrotu sprawności językowych, niż w przypadku pacjentów dorosłych, ponieważ młodszy mózg jest bardziej plastyczny (Panasiuk J., 2022, 317).

Co nie występuje u pacjenta z niedokształcenie mowy o typie afazji:

• wady anatomiczne w obrębie narządów mowy,
• wady słuchu,
• ograniczenia intelektualne,
• trudności w rozwoju socjalizacji językowej.

Szkolenie z tego zakresu odbędzie się 20 lutego 2023 roku, link do szkolenia.

#speech #speechtheraphy #teczka logopedy #szkoleniaonline #kursyonline #afazjadziecięca #afazja #diagnozaafazji #neurologopedia

Bibliografia:

1. Chrościńska-Krawczyk M., 2022, Diagnoza neurologiczna dzieci [w:] Grabias S., Panasiuk J., Woźniak T., Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
2. Panasiuk, J., 2022, Postępowanie logopedyczne w przypadkach alalii i niedokształcenia mowy o typie afazji [w:] Grabias S., Panasiuk J., Woźniak T., Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.